Koolhydraatrijke voedingsmiddelen

In dit artikel zal ingegaan worden op voedingsmiddelen die rijk zijn aan koolhydraten; koolhydraatrijke voedingsmiddelen dus.

Aardappelen
Aardappelen zijn vrijwel direct gereed voor consumptie. Omdat er bestrijdingsmiddelen worden gebruikt en er van nature gifstoffen in aardappelen kunnen voorkomen, moeten ze worden geschild. De gifstoffen bevinden zich in de groene plekken en de uitlopers van de aardappelen. Deze moeten dus worden verwijderd. Afgeleide producten van aardappelen zijn aardappelmeel, aardappelpureepoeder, al dan niet voorgebakken en diepgevroren varianten zoals patates frites, chips en zoutjes. De afgeleide producten bevatten minder vitamines en mineralen dan de aardappelen zelf. Voor de mens met overgewicht mogen de afgeleide producten maar met mate worden gebruikt.

Brood en ontbijtproducten
Brood en ontbijtproducten worden gemaakt van granen. Tot de granen behoren boekweit, gerst, gierst, haver, maïs, rogge, rijst en tarwe. Ze moeten worden bewerkt, omdat ze voor de mens anders onverteerbaar zijn.

Graanproducten komen in verschillende vormen in de handel:
- In gepelde vorm: bijvoorbeeld gort.
- In gepofte vorm: bijvoorbeeld gepofte maïs (popcorn).
- In geplette vorm: bijvoorbeeld havermout en havervlokken.
- Graankorrels kunnen worden gemalen; worden ze grof gemalen, dan spreekt men van gries, bijvoorbeeld griesmeel. Wanneer de graankorrels fijn worden gemalen, spreken we van meel.

Er is een verschil tussen meel en bloem. Meel bevat de zemelbestanddelen van de tarwekorrel, bloem bevat geen zemelbestanddelen.

Brood
Meestal wordt brood gemaakt van taarwe; we kennen echter ook roggebrood en meergranenbrood, waarin onder andere haver en gerst kunnen zijn verwerkt.

Ontbijtproducten
De ontbijtproducten kunnen van diverse granen zijn gemaakt; cornflakes worden gemaakt van maïs. Muesli bestaat onder andere uit havervlokken. Ook gerstvlokken kunnen als basis voor een ontbijt worden gebruikt. Brinta wordt gemaakt van tarwe, en crispies gemaakt van rijst. Verder kennen we tal van andere brood- en ontbijtproducten, zoals beschuit, crackers, knäckebröd en toast. De volkorenproducten genieten de voorkeur boven de witte producten, omdat de laatste ontdaan zijn van de voedingsvezel en ook veel vitamines en mineralen zijn kwijtgeraakt.

"Witte" producten worden ook wel geraffineerde producten genoemd.

Pasta
Van meel en bloem wordt pasta gemaakt: (volkoren)macaroni, (volkoren)spaghetti, mie en vermicelli. Verder vindt bloem vooral toepassing in koekjes, cake, gebak en diverse "mixen", zoals pannenkoekmix, broodmix, oliebollenmix. Ook nu verdienen de volkorenproducten de voorkeur boven de witte producten.

Peulvruchten
Tot de peulvruchten behoren bruine en witte bonen, erwten, linzen en capucijners. Ze worden zo genoemd, omdat de vruchten, de zaden, in peulen groeien. Peulvruchten bevatten veel voedingsvezels en B-vitamines. Naast de vele koolhydraten bevatten peulvruchten ook veel eiwitten. Ze komen gedroogd, voorgeweekt en gekookt in glas of blik in de handel. Peulvruchten kunnen worden verwerkt tot moes en dienst doen als broodbeleg. Dit is verkrijgbaar in reformzaken. Witte bonen vinden hun toepassing in banketbakkersspijs, ter vervanging van de echte amandelspijs, die veel duurder is. Peulvruchten kunnen dienen als vervanger van aardappelen, maar worden ook wel gebruikt als vleesvervanger.

Rijst
Rijst wordt gebruikt als aardappelvervanger. Zilvervliesrijst is beter dan witte rijst, omdat ze nog alle vezels, vitamines en mineralen bevat. Rijst kan worden verwerkt in pap en kan dienst doen als ontbijtgraan.

Koek en gebak
Koek en gebak worden gemaakt van bloem, boter of margarine, suiker, eieren en eventueel andere toevoegingen. Ze kunnen niet worden gerekend tot de goede voeding omdat ze te veel vet en suiker bevatten en dus zeer energierijk zijn, zonder dat daarbij de nodige vitamines en mineralen worden geleverd. We noemen dit lege calorieën. Ze mogen slechts met mate worden gebruikt.

Suiker
Suiker wordt gemaakt uit suikerriet of uit de suikerbiet. Het is ontdaan van alle vitamines en mineralen en bevat geen voedingsvezel. Ook suiker bestaat dus uit "lege" calorieën. Het levert alleen maar energie. Het is een zeer gewild artikel, dat echter zeer veel nadelen kent. Suiker wordt in zeer veel producten verwerkt, zoals koek, snoep, gebak, kant-en-klare nagerechten, koffiemelk, zoet broodbeleg, frisdrank, limonadesiroop en ijs. Het spreekt voor zich dat een lijner suiker beter kan laten staan en de suikerrijke producten maar in zeer beperkte mate kan gebruiken.

Zoete versnaperingen en zoet broodbeleg
Deze zijn bij suiker al ter sprake gekomen. Er is een ongelofelijke variatie aan zoete versnaperingen. Over het algemeen leveren ze alleen maar energie en geen andere goede voedingsstoffen. Ze mogen dus alleen maar in beperkte mate worden gebruikt, bijvoorbeeld op het brood. Zoet broodbeleg zoals jam, vruchtenhagel, kokosbrood, muisjes, chocoladepasta, chocoladehagel, honing en appelstroop kunnen met mate worden gebruikt. Ze leveren hoofdzakelijk energie. Kokosbrood en de chocoladeproducten bevatten daarnaast ook (veel) vet; om die reden mogen ze maar met mate worden gebruikt.

Honing
Honing wordt niet vermeld in de Voedingswijzer, maar valt ook onder de koolhydraatrijke producten. Deze wordt door bijen gemaakt uit suikerhoudend sap (nectar genaamd) dat uit bloemen wordt opgezogen. In de maag van de bij wordt de nectar met enzymen vermengd en dit wordt overgebracht in raten. In de raten wordt de honing gerijpt. Honing bestaat voor 80 % uit koolhydraten, verder uit water en een klein percentage vitamines en mineralen. Het wordt gebruikt als zoetmiddel in pap, thee, snoep en gebak en als broodbeleg.